Dronowe kontrole. Możliwy mandat do 5 tysięcy
W Wigilię 2025 roku święta przy kominku w Polsce stały się nie tylko kwestią tradycji i domowego ciepła, ale także przestrzegania restrykcyjnych przepisów antysmogowych. Dzięki nowoczesnym dronom i systemom monitorowania jakości powietrza, każde „romantyczne” palenie drewna może zakończyć się mandatem nawet do 5000 zł.
Kontrole dromowe w domach
Jeszcze kilka lat temu egzekwowanie przepisów dotyczących spalania paliw stałych w domowych paleniskach było procesem uciążliwym, czasochłonnym i w praktyce mało skutecznym. Kontrola wymagała fizycznej obecności strażnika miejskiego na posesji, wejścia do kotłowni lub salonu z kominkiem oraz pobrania próbki popiołu do dalszej analizy. Procedura ta często napotykała opór właścicieli, była trudna do przeprowadzenia w godzinach wieczornych i wiązała się z ograniczeniami prawnymi dotyczącymi wstępu na teren prywatny. W efekcie realna wykrywalność naruszeń była niewielka, a system kontroli opierał się głównie na zgłoszeniach sąsiedzkich i długotrwałych postępowaniach wyjaśniających.
Sytuacja uległa zasadniczej zmianie wraz z rozwojem technologii wykorzystywanych w walce ze smogiem. Obecnie coraz więcej gmin i miast w Polsce korzysta z dronów wyposażonych w zaawansowane czujniki chemiczne, tzw. elektroniczne „nosy”, a także kamery termowizyjne i systemy precyzyjnej lokalizacji GPS. Tego typu urządzenia umożliwiają prowadzenie kontroli zdalnie, bez konieczności wchodzenia na posesję i bez bezpośredniego kontaktu z właścicielem nieruchomości. Operator drona może znajdować się nawet kilkaset metrów od miejsca kontroli, często w radiowozie lub mobilnym centrum monitoringu.
Dron podlatuje bezpośrednio do strugi dymu wydobywającej się z komina i w ciągu kilku sekund dokonuje analizy jego składu. Czujniki rejestrują między innymi poziom pyłów zawieszonych (PM10 i PM2,5), które są głównym składnikiem smogu i mają bezpośredni wpływ na zdrowie mieszkańców. Oprócz tego możliwe jest wykrycie obecności formaldehydu, charakterystycznego dla spalania mebli, płyt wiórowych i lakierowanego drewna, a także chlorowodoru, którego obecność jednoznacznie wskazuje na spalanie tworzyw sztucznych. Systemy pomiarowe potrafią również określić wilgotność spalin, co pośrednio pozwala stwierdzić, czy w palenisku spalane jest drewno mokre, niesezonowane lub niezgodne z obowiązującymi normami.
Zebrane w ten sposób dane są automatycznie zapisywane i przypisywane do konkretnego komina dzięki połączeniu obrazu wideo, współrzędnych GPS oraz czasu pomiaru. W praktyce oznacza to, że straż miejska dysponuje materiałem dowodowym o wysokiej wartości procesowej jeszcze zanim zapuka do drzwi właściciela nieruchomości. Wizyta patrolu ma często charakter formalny – służy potwierdzeniu danych i nałożeniu mandatu, a nie prowadzeniu długotrwałych czynności wyjaśniających.
Jeżeli pomiary wskazują na przekroczenie dopuszczalnych norm lub naruszenie uchwały antysmogowej, straż miejska może nałożyć mandat karny na miejscu. W przypadku odmowy jego przyjęcia sprawa kierowana jest do sądu, gdzie materiał zebrany przez drona – w tym wyniki analizy spalin, nagranie wideo i dane lokalizacyjne – stanowi kluczowy dowód w postępowaniu. W praktyce oznacza to, że nowoczesna technologia znacząco ograniczyła możliwość podważania ustaleń kontroli i sprawiła, że nielegalne palenie w kominkach i piecach stało się znacznie łatwiejsze do wykrycia niż jeszcze kilka lat temu.
Kominek a dni smogowe
Nie każdy kominek można użytkować w dowolnym momencie. W dni smogowe, kiedy systemy monitorowania powietrza wskazują II lub III stopień zagrożenia, korzystanie z kominka do „rekreacyjnego palenia” jest zabronione, jeśli nie jest on jedynym źródłem ciepła w domu. Ponadto w wielu regionach wymaga się, aby urządzenie spełniało normy Ekoprojektu – stare kominki i wkłady bez certyfikatu są nielegalne niezależnie od warunków atmosferycznych.
Równie istotna jest wilgotność drewna – tylko szczapy o wilgotności poniżej 20% można palić legalnie. Drewno mokre wytwarza nadmiar dymu i sadzy, co może skutkować mandatem, nawet jeśli zakupiono je jako „suche”.
Jak uniknąć mandatu?
Aby uniknąć mandatów i cieszyć się świąteczną atmosferą, eksperci zalecają:
- Monitorowanie powietrza za pomocą aplikacji Kanarek, Airly lub GIOŚ.
- Sprawdzanie wilgotności drewna przed każdym użyciem kominka.
- Posiadanie dokumentacji technicznej kominka, potwierdzającej spełnienie norm Ekoprojektu.
Święta przy kominku w 2025 roku wymagają więc nie tylko przygotowania kulinarnego, ale także świadomości ekologicznej i prawnej. Romantyczny płomień musi iść w parze z przestrzeganiem prawa i dbałością o zdrowie sąsiadów.
